یکی از شایعترین بیماریهای عفونی که انسان را مبتلا میکند پوسیدگی دندانی است. باکتری های زیادی در محیط دهان وجود دارند که تعدادی از آنها باعث ایجاد پوسیدگی می شوند وقتی که این باکتریها به مواد حاوی کربوهیدرات دسترسی پیدا می کنند از آن تغذیه می کنند و تولید اسید میکنند. این اسید مواد سخت دندان (مینا و عاج) را حل و در نهایت به عصب دندان راه پیدا می کند و منجر به پوسیدگی میشود. در نهایت تئوری اسیدوژنتیک یا تئوری شیمیایی – میکروبی علت پوسیدگی دندانی را در نتیجه عملکرد میکرو ارگانیسمها بر روی کربوهیدراتها (قندها) میداند. طبق این نظریه پوسیدگی در غیاب میکرو ارگانیسمها رخ نمیدهد حتی با رژیم غذایی پر کربوهیدرات. بیش از ۳۰۰ نوع میکرو ارگانیسم در دهان به طور طبیعی وجود دارد که اکثر آنها ایجاد بیماری نمیکنند. میکرو ارگانیسم اصلی که ایجاد پوسیدگی دندان میکند استرپتوکوک موتان میباشدکه بیماریزاترین ارگانیسم ایجاد کننده پوسیدگی است. استریتوکوک موتان در بدو تولد در دهان نوزاد وجود ندارد و بعد از رویش دندانهای شیری در دهان نوزاد مشاهده میشود. تحقیقات انجام شده نشان میدهد که این استرپتوکوک از دهان مادر به نوزاد منتقل میشود.
میکرو ارگانیسم در توده نیتروژنه آلی موجود در پلاک دندانی (ماده سفید و بسیار نرمی که به دنبال عمل جویدن غذا روی دندانها و لثه رسوب میکند) به طور محکم به مینای دندان میچسبد. شیارها و حفرات ریز موجود در سطوح مختلف دندانها که سریعتر و راحتتر از دیگر قسمتهای دندان دچار پوسیدگی میگردد بعد از مصرف مواد قندی، مولکول قند به پلاک دندانی نفوذ میکنند. میکرو ارگانیسمهای ساکن در پلاک دندانی از این قندها استفاده کرده که محصولات متابولیکی طبیعی آنها اسیدهایی است که در شروع فرآیند پوسیدگی نقش اساسی دارند. خارجیترین سطح مینای دندان نسبت به دمنیرالیزاسیون ( از دست دادن مواد معدنی بافت مینا) توسط اسید بسیار مقاوم تر از لایههای زیرین است. بیشترین میزان دمنیرالیزاسیون در ۱۰ الی ۱۵ میکرومتری زیر سطح مینا رخ میدهد. در صورت وجود پلاک دندانی میکروارگانیسمها بسیار آسان به قند دسترسی داشته و اسید تولید میکنند. که منجر به شکلگیری ضایعه مینایی (دمنیرالیزاسیون) زیر سطحی اولیه میشود که از نظر کلینیکی لکه سفید یا White spot خوانده میشود. اگر وضعیت بهداشت دهان و تغذیه بیمار متعادل نشود. این فرآیند توسعه یافته و منجر به ایجاد حفره زیر سطحی و در نهایت فرو ریختن و شکستن لایه سطحی مینا میگردد. در این حالت پوسیدگی ایجاد شده و ادامه روند و عدم ترمیم به موقع دندان منجر به باز شدن اتاقک پالپ دندان میشود و پوسیدگی دندان به عصب میرسد. اگر شرایط دهان تغییر کند کلسیم و فسفری که به وسیله اسید از لایه زیر سطحی مینا برداشته شده مجددا جایگزین میشود و این در صورتی است که لایه سطحی مینا سالم باقی مانده باشد. بزاق که علاوه بر کلسیم و فسفات حاوی مواد متعادل کننده اسید مثل بیکربنات و فسفات میباشد و اسیدهای حاصل از متابولیسم میکروبها را خنثی میکند و این در حضور فلوراید انجام میگیرد و در نتیجه کلسیم و فسفر از دست رفته جایگزین میگردد که این فرآیند دمنیرالیزاسیون نامیده میشود. زمان فرآیند دمنیرالیزاسیون و جایگزینی مواد معدنی از دست رفته بستگی به سن پلاک، ماهیت قند مصرف شده و حضور یا فقدان فلوراید دارد. به طور مثال در حضور پلاک دندانی که ۱۲ ساعت یا کمتر عمر دارد و دمنیرالیزاسیونی که ناشی از یک بار تماس با ساکاروز (شکر) باشد حدود ۱۰ دقیقه توسط بزاق دمنیرالیزه میشود. ولی اگر عمر پلاک ۴۸ ساعت یا بیشتر باشد حداقل زمان لازم جهت دمنیرالیزاسیون مینای آسیب دیده ۴ ساعت میباشد. حضور فلوراید اثر بسیار مهمی روی فرآیند دمنیرالیزاسیون دارد و همچنین با تشکیل فلوروکسی آپاتیت مقاومت مینا را افزایش داده و آن را نسبت به حمله بعدی اسید مقاوم تر میکند.
یکی از مهمترین دلایل تغییر رنگ دندان پوسیدگی است که در اثر فعالیت باکتریها بر روی مواد قندی مصرف شده ،اسید تولید می شود که باعث تخریب بافت دندان شده و به بافت سخت دندان(مینا و عاج ) آسیب می رساند و به بافتی ضعیف تبدیل میکند که نهایتاٌ منجر به شکسته شدن دندان می شود و در آن حفره ایجاد می شود . همیشه تغییر رنگ نشانه پوسیدگی دندان نیست بلکه گاهی این تغییر رنگ بخاطر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان پس از مصرف مواد غذایی ، نوشیدنی ها و مصرف دخانیات و گاهی افزایش سن است